Brugge wordt Waterwijs. De naam verwijst naar een grootschalig Europees project, dat maximaal inzet op slim beheer van water en een betere waterkwaliteit voor de reien. Zo kan de Stad het hele jaar door optimaal voor het groen zorgen, ook in periodes van langere droogte. Waterwijs maakt deel uit van het klimaatadaptatieplan en wil van Brugge een klimaatrobuuste stad helpen maken. De reien spelen een sleutelrol in het verhaal. Brugge en de projectpartners krijgen zo’n zes miljoen euro steun van European Urban Initiative (EUI) voor de uitvoering.
Waterwijs wordt vandaag aan pers en publiek voorgesteld, bij de start van de Week van het Water. Het project legt een innovatieve link tussen water en groen in Brugge, en dat is nodig. De stad wordt de laatste jaren steeds meer geconfronteerd met langere periodes van droogte en intense regenval. Door de klimaatverandering neemt dit fenomeen toe en staan het groen en de natuur in de stad meer dan ooit onder druk. Bomen en planten ondervinden hittestress en grote hoeveelheden water zorgen tijdens regenbuien geregeld voor wateroverlast.
Op lange termijn kan klimaatopwarming een negatieve impact hebben op de reien, Brugges bekendste netwerk van kanalen in de binnenstad. In de zomerperiode wordt het moeilijker om de bloei van blauwalgen te beperken. Door droogte zal er in de toekomst minder water uit het kanaal Gent-Oostende doorstromen richting reien, wat de waterkwaliteit niet ten goede komt. Het zijn voor de Stad voldoende redenen om in actie te schieten en ‘waterwijs’ te worden.
In samenwerking met archeologen zoekt Waterwijs ook uit of de 13de-eeuwse moerbuizen onder de Brugse binnenstad, opnieuw deel kunnen uitmaken van dit innovatieve waternetwerk. Voor het project slaan tal van stadsdiensten de komende drie jaar de handen in elkaar met zeven externe partners: De Vlaamse Waterweg nv, Farys, iFlux, Kytos, UGent, Sumaqua en Waterland.
Waterwijs Brugge
Schepen van openbaar domein Franky Demon: “Waterwijs is ontstaan na een alarmkreet vanuit de cluster Openbaar Domein, tijdens de hete en droge zomer van 2022. Het water dat we hier gebruiken om groen te verzorgen, werd plots schaars. Het water uit de reien, dat het historisch centrum dooradert, kan verdroging van publiek groen helpen beperken. Waterwijs Brugge wil die ambitie waarmaken richting toekomst. De beschikbare hoeveelheden reitjeswater worden voor het project Waterwijs intensief gemonitord en we voorzien nieuwe in- en uitlaatsystemen voor de reien. Zo krijgen we een beter zicht op de beschikbare waterhoeveelheden, kunnen we meer voorraad bufferen en dat duurzaam inzetten voor groenbeheer. In 2024 werd heel wat water gebruikt voor de netheid (veegwagens, kolken reinigen, machines proper houden) als voor het groen in Brugge. In 2024 gaat het bijvoorbeeld om 1.259.000 liter water. Water is dus het vertrekpunt voor Waterwijs, maar de uitkomst is waar elke Bruggeling en bezoeker van deze stad aan hecht: een aangename en groene stad om in te wonen en leven, het hele jaar door. We zijn bijzonder trots en dankbaar dat de Europese Unie dit project mee financiert en helpt om van Brugge een klimaatrobuuste stad te maken.”
Schepen van smart city Pieter Marechal: “Stad Brugge is voor het eerst aan zet als Main Urban Authority in een EUI-project. De expertise van en intensieve samenwerking met de zeven projectpartners én de Europese subsidies, laten ons toe om dit huzarenstukje te realiseren. Daardoor kunnen we als smart city inzetten op slim water- en groenbeheer. De expertise en zorgvuldige technische ingrepen van onze projectpartners, zoals de automatisering van de stuwen op reien, helpen daar meer dan ooit bij. We bewaken de waterreserves en doen het waterniveau met automatische stuwen gecontroleerd stijgen of dalen, afhankelijk van de beschikbare en nodige voorraden voor ons groenbeheer. Alle data gaan we in de laatste fase van Waterwijs bundelen en beschikbaar stellen via een innovatief dashboard. Zo kunnen betrokken stadsdiensten en inwoners van Brugge, de vinger aan de pols houden en zelf slim gebruik leren maken van beschikbare, kwalitatieve watervoorraden.”
Schepen van leefmilieu Pablo Annys: “Het belang van Waterwijs is groot, voor onze stad en haar inwoners. De nieuwe in- en uitlaten op de reien helpen de waterkwantiteit en -kwaliteit er beter te beschermen. We kunnen dankzij automatische sturing sneller ingrijpen vanop afstand en de reien openen of afsluiten wanneer dat nodig is. Universiteit Gent zal bovendien een biologisch waterzuiveringssysteem bouwen aan de Augustijnenrei. Inkomend water wordt door micro-organismen en planten bijkomend gezuiverd, voor het in de Langerei stroomt. De stad wil zich zo maximaal inspannen om zwemmen in de Langerei mogelijk te maken én een boost geven aan de biodiversiteit van onze reien. Ons stadslabo ondersteunt dit traject met bijkomende metingen op waterkwaliteit. Samen met projectpartner KYTOS bekijken ze of ze een model kunnen ontwikkelen om de groei van blauwalgen te voorspellen.”
Het projectteam van Waterwijs en partner Waterland starten ook met een co-creatietraject in de Magdalenawijk. Samen met de buurtbewoners zoeken ze uit hoe ze ‘wijs’ kunnen ingrijpen, om Brugge écht klimaatrobuust te maken. Met doorgedreven zorg voor dit kwetsbare ecosysteem willen Stad Brugge en alle projectpartners, de band tussen de inwoners en het water van de stad, meer dan ooit aanhalen. Immers: zorgen voor water, is zorgen voor later.
Foto: Persdienst Stad Brugge
