Op zaterdagvoormiddag 6 december werd het langverwachte buurtpark Ten Boomgaard feestelijk geopend. Het buurtpark belooft een gezellige plek te worden aan het water met een centrale rol voor de opengelegde Kerkebeek. Een groene oase van rust waar je even kunt ontsnappen aan het bruisende stadsleven.
Als laatste onderdeel van het project zijn drie nieuwe bruggen geplaatst: een kleine voetgangersbrug van vijf ton en 7,8 meter lang ter hoogte van de school, een 40 meter lange fietsbrug van vijftien ton die Ten Boomgaard met Ter Beke verbindt, en een volwaardige brug van zestien meter en zeventien ton voor gemotoriseerd verkeer tussen de assistentiewoningen en het woonzorgcentrum.
De bruggen zijn opgebouwd uit cortenstaal en beton. De staalconstructies werden gelast in het atelier van onderaannemer B-Line in Veurne. Vervolgens werden de onderdelen naar de werf vervoerd, ter plaatse geassembleerd en met een telescoopkraan op hun definitieve locatie geplaatst. Na de bewapenings- en betonwerkzaamheden duurde het nog zo’n drie tot vier weken voor het beton voldoende is uitgehard om de slijtlaag als eindafwerking aan te brengen.
Studiebureau Jonckheere uit Brugge en Ontwerpbureau Pauwels uit Leuven maakten het ontwerp van de bruggen in overleg met andere gespecialiseerde bureaus die de stabiliteit en veiligheid onderzochten.
Opnieuw een open bedding
De herinrichting van de Kerkebeek is meer dan louter infrastructuur. De waterloop, die jarenlang ondergronds verdween in drie betonnen kokers, stroomt over 400 meter opnieuw door een open bedding.
Voor de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), beheerder van de Kerkebeek (deel 1ste categorie vanaf Loppem), was dit een prestigieus project: “Water krijg hier opnieuw de ruimte die het nodig heeft. De openlegging pakt problemen rond wateroverlast aan en verhoogt de waterbeleving in de stad. In natte periodes kan meer water infiltreren, terwijl in droge tijden water beschikbaar blijft voor het groen in de stad. Zo krijgt de biodiversiteit in en rond de waterloop een boost”, zegt Katrien Thomaes van de VMM.
Binnen het Europese project Nature Smart Cities werd bovendien een opvangbuffer van 450 kubieke meter regenwater aangelegd. Dat water kan worden gebruikt voor straatreiniging en het bewateren van nieuwe beplanting. Een duurzame oplossing in tijden van droogte. Bij residentie Het Reihof kunnen stadsdiensten water oppompen via een pompkast.
Daarnaast investeerde de Stad in infrastructuur voor fietsers en voetgangers. De straat Ten Boomgaard werd heraangelegd tussen de Dorpsstraat en basisschool SBS De Geluksvogel en kreeg duidelijke verkeersmarkeringen. Ook kwam er een veiligere oversteek richting het station .
Het oude Kerkebeekpad maakte plaats voor een breder betonnen fietspad van 3 meter breed en 350 meter lang, met daarnaast een afgescheiden wandelpad in halfverharding. Een lusvormige wandeling van 800 meter is mogelijk, aangevuld met een vlonderpad net boven de waterlijn.
Er kwam een stalen trap en een reeks looproosters over een lengte van 70 meter. Deze constructie zorgt ervoor dat bewoners en bezoekers via een zachte helling kunnen wandelen vanaf de Dorpsstraat tot op het niveau van de vlonder beneden het amfitheater, zo’n drie meter lager.
500 oeverplanten
Ook ecologie en natuurbeleving spelen een centrale rol. Langs de waterlijn werden meer dan 500 oeverplanten in kokosrollen aangebracht. De onderste zone is al volledig begroeid en rijk aan waterleven. Volgens Maarten Goegebeur van de VMM zijn de eerste signalen van nieuw leven al zichtbaar: “Moeras- en waterplanten groeien volop en geven een boost aan het zelfzuiverend vermogen van de waterloop. Ook werden al grote karpers gespot in het opengelegde traject. De Kerkebeek leeft opnieuw en biedt kansen voor biodiversiteit in de stad.”
Samen met het 350 meter lange vlonderpad en de lange banken langs het talud, ontstaat een plek waar buurtbewoners elkaar vinden en kunnen genieten van de natuur.
In totaal werden 89 bomen aangeplant, verspreid over de taluds en parkzones. Er ontstaat een grote diversiteit met meer dan twintig soorten bomen – waaronder eiken, elzen, wilgen en cipressen. Zo spelen we beter in op zowel natte als droge periodes. In Ter Beke werd de rijweg over een lengte van 100 meter vernieuwd en aangevuld met parkeerplaatsen in waterdoorlatende grasbetontegels.
Hoofdaannemer Persyn startte de werkzaamheden in oktober 2022, in samenwerking met talrijke onderaannemers voor onder meer de staalconstructies, aanplantingen en reiniging van de kokers. Deze site groeit uit tot een groene long voor de buurt, met ruimte voor water, natuur en ontmoeting.
Riviercontract Kerkebeek en Blue Deal
De openlegging van de Kerkebeek is het sluitstuk van het riviercontract voor de vallei van de Kerkebeek, een set van meer dan 50 maatregelen om de waterhuishouding in Sint-Michiels en Zedelgem te verbeteren. Aan dat riviercontract werkte de VMM met maar liefst 11 lokale, provinciale en Vlaamse partners, in de periode van 2017-2018. Bij het riviercontract werd veel aandacht besteed aan de participatie en inspraak van de bewoners en lokale doelgroepen.
Het project maakt ook deel uit van de Blue Deal van de Vlaamse Regering, het ambitieuze plan dat Vlaanderen beter moet wapenen tegen de gevolgen van klimaatverandering zoals droogte, overstromingen en verminderde waterkwaliteit.
Vlaams minister van Omgeving Jo Brouns: “Met deze heringerichte Kerkebeek kiezen we voor ruimte voor water en voor mensen. Dit project toont hoe we met de Blue Deal klimaatuitdagingen kunnen ombuigen tot kansen: meer waterbuffering, meer groen, meer biodiversiteit en tegelijk een mooie plek waar buurtbewoners kunnen genieten. Hier maken we de stad klaar voor de toekomst, met oplossingen die werken op lange termijn.”
Burgemeester Dirk De fauw: “Met het vernieuwde wijkpark Ten Boomgaard geven we Sint-Michiels een plek terug waar water, groen, mobiliteit en mensen opnieuw samenkomen. Het opengelegde water, de veilige fiets- en wandelroutes en de nieuwe ontmoetingsplekken maken dit park niet alleen mooi en klimaatbestendig, maar brengen ook de buurtbewoners dichter bij elkaar. Ten Boomgaard is ontworpen om te wandelen, te bewegen en elkaar spontaan te ontmoeten. Bedankt ook aan de drie buurtcomités – BC Ter Zwanekerke, BC Pretpark De Rode Poorte en BC Boombeke – die het kloppend hart van de buurt vormen. Hun versgebakken pannenkoeken tijdens het openingsmoment zijn daar een mooi voorbeeld van.”
Schepen van Openbaar Domein Franky Demon: “Het buurtpark Ten Boomgaard is een echt stadsvernieuwingsproject dat leven, verbinding en ademruimte brengt in Sint-Michiels. Tussen water en wandelpaden ontstaat een plek waar mensen elkaar ontmoeten en even kunnen ontsnappen aan de drukte van de dag. Een groene long vol beleving en rust, die de wijk niet alleen mooier, maar ook toekomstgerichter maakt. Dankzij de nieuwe bruggen is de site bovendien vlot en veilig bereikbaar voor iedereen. Een warme, levendige omgeving die Sint-Michiels verbindt en toekomst geeft aan elke generatie.”
Meer info
www.brugge.be/stad-bestuur/beleid/stadsvernieuwing/wijkpark-ten-boomgaard
Foto©Persdienst Stad Brugge
