Het regelen van zorg, het doen van belastingaangifte of het aanvragen van hulp bij een instantie, het gebeurt allemaal steeds vaker digitaal. Voor veel mensen werkt dat prima, maar er is ook een grote groep voor wie dat helemaal niet zo vanzelfsprekend is. Denk aan mensen zonder geld voor een laptop of telefoon, of aan mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Er zijn in Nederland zo’n 2,5 miljoen mensen die hiermee worstelen. En dan gaat het dus niet alleen om het lezen van een mailtje, maar ook om weten waar je moet klikken, hoe je iets aanvraagt en wat je moet invullen. In sommige situaties kan het zelfs leiden tot stress of schaamte, waardoor mensen hulp gaan vermijden. Zeker als het om officiële formulieren of belangrijke aanvragen gaat. Dit zie je bijvoorbeeld ook bij ouderen, mensen met een beperking of nieuwe Nederlanders. Tegelijk wordt er steeds meer van mensen verwacht dat ze alles zelf digitaal regelen, en dat vergroot het verschil tussen wie wel en niet mee kan komen.
Waarom sociaal werkers hierin verschil maken
Sociaal werkers staan dichtbij mensen en zien vaak als eerste waar het misgaat. Daarom kunnen ze ook echt verschil maken. Dat is dan ook precies waarom er een handreiking is gemaakt voor sociaal werkers. Deze praktische gids helpt om beter om te gaan met de uitdagingen van digitalisering. De gids is makkelijk online te gebruiken en ook uit te printen. Binnen een half uur ben je bijgepraat over wat de digitale kloof precies inhoudt en wat je als sociaal werker kunt doen. In de handreiking vind je veel voorbeelden, tips en handige links die meteen bruikbaar zijn in de praktijk. Het doel is simpel, zorgen dat iedereen mee kan doen, ook als online dingen lastig zijn. Denk aan mensen die bijvoorbeeld niet weten hoe ze hun weg moeten vinden op een overheidswebsite of niet goed begrijpen hoe een online casino werkt. Juist mensen die moeite hebben met internet zijn vaak ook degene die op andere vlakken hulp nodig hebben. Als je dan op dat gebied net even wat meer weet, kun je veel betekenen.
Van theorie naar praktijk
De inhoud van de handreiking is gebaseerd op onderzoek van onder andere professor Jan van Dijk en Alexander van Deursen. Die laatste houdt zich al jaren bezig met technologie en ongelijkheid. Volgens hem kan technologie bestaande verschillen juist groter maken, als je niet goed oplet. Dat maakt het dus extra belangrijk dat sociaal werkers oog hebben voor wat iemand nodig heeft om mee te komen. Tijdens een expertbijeenkomst eerder dit jaar zijn er ook inzichten gedeeld door onder andere het Expertisepunt Basisvaardigheden, sociale professionals, wetenschappers en vrijwilligers. Die input is allemaal meegenomen in de handreiking. Er speelt bij veel sociaal werkers trouwens ook iets anders mee. Ze willen wel helpen, maar weten soms niet goed hoe. Die onzekerheid zorgt ervoor dat er niks gebeurt, terwijl de behoefte er wel is. De handreiking biedt dan net dat steuntje in de rug om toch iets te gaan doen. Er staan bijvoorbeeld ook ideeën in om een netwerk in de wijk op te zetten, of een samenwerking met initiatieven die mensen helpen aan een tweedehands laptop.
Je kunt er niet meer omheen
De digitale wereld is inmiddels zo verweven met het dagelijks leven, dat je er eigenlijk niet meer omheen kunt. Wie niet meedoet, mist een hoop. Daarom is het ook zo belangrijk dat de opleidingen voor sociaal werk hier aandacht aan geven. Studenten moeten leren hoe ze mensen kunnen ondersteunen op digitaal gebied, want het hoort nu eenmaal bij het vak. Gelukkig zijn er ook al goede voorbeelden. Zo zijn er docenten die met hun studenten kijken naar hoe je digitale vaardigheden integreert in het dagelijks werk. Sociaal werkers doen het werk omdat ze er voor mensen willen zijn. Maar wie de digitale wereld links laat liggen, zet zichzelf uiteindelijk buitenspel. Als je mensen écht wil helpen, moet je ook begrijpen waar zij vandaag de dag tegenaan lopen.
